Monaster w Supraślu i klasztor w Jabłecznej - Pomnikami Historii

W piątek 3 lutego, podczas uroczystości w Pałacu Prezydenckim, Prezydent RP Andrzej Duda poinformował o uznaniu za Pomniki Historii: Monasteru Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu oraz Klasztoru Świętego Onufrego w Jabłecznej. Pomnik historii to jedna z pięciu form ochrony zabytków. Tytuł ten przyznaje się zabytkom o szczególnym znaczeniu dla kultury. Rangę Pomnika Historii podkreśla fakt, iż jest on ustanawiany rozporządzeniem Prezydenta RP, na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

- To dla mnie zawsze radosna i bardzo ważna uroczystość, bo w mojej służbie prezydenckiej pamięć historyczna i jej związek z teraźniejszością mają istotne znaczenie dla przyszłości naszego kraju, dla budowania postaw obywatelskich i patriotycznych, które są niezwykle istotne (...). Pielęgnowanie pereł, które ocalały, bardzo często ukryte i zapomniane, ma ogromne znaczenie dla zrozumienia wielkiej siły, jaka tkwi w nas i w naszej tradycji (...). Dwa wspaniałe obiekty architektury i kultury prawosławnej w naszym kraju. 500-letni zespół klasztorny w Jabłecznej. Właściwie dwa filary - można powiedzieć - polskiego prawosławia. Jeżeli do tego dodamy Supraśl, który mnie osobiście zachwycił. Gdy po raz pierwszy zobaczyłem zespół klasztorny w Supraślu, muszę Państwu powiedzieć, że mi dech zaparło. Zwłaszcza cerkiew - jakby wyjętą z Konstantynopola. Przynajmniej w moim odbiorze. Więc są to rzeczywiście miejsca zupełnie niezwykłe - podkreślił w swoim wystąpieniu Prezydent Andrzej Duda.

Stosowne dokumenty z rąk Prezydenta Andrzeja Dudy odebrali: biskup supraski Andrzej oraz archimandryta Piotr.

Tak na stronie www.prezydent.pl opisane są nowo powołane prawosławne Pomniki Historii:

Jabłeczna - prawosławny klasztor św. Onufrego to najstarszy - istniejący nieprzerwanie od ponad pół tysiąca lat - prawosławny monaster w Polsce. Bezcenne źródło wiedzy o dziejach i tradycji Kościoła prawosławnego. Świadectwo tolerancji religijnej w Rzeczypospolitej. Skarbiec sztuki sakralnej, a także miejsce żywych tradycji pątniczych oraz muzycznych.

Supraśl - klasztor Męski Zwiastowania NMP, to jeden z najstarszych wciąż funkcjonujących ośrodków monastycznych Kościoła prawosławnego w Polsce. Pochodzące z różnych okresów historycznych budynki obrazują wielowiekowe trwanie Kościoła prawosławnego oraz greckokatolickiego w historii pogranicza Korony i Litwy. Znajdowała się tu cenna biblioteka i słynna oficyna supraska, w której - obok ksiąg liturgicznych - drukowano wybitne dzieła Oświecenia. Odbudowa zburzonej podczas II wojny światowej cerkwi pozwoliła na przywrócenie kompleksowi pierwotnego kontekstu historycznego.

Prezydent RP może uznać za Pomnik Historii zabytek nieruchomy wpisany do rejestru lub park kulturowy o szczególnej wartości dla kultury; w wydanym rozporządzeniu określa także jego granice. Stosowne rozporządzenie weszło w życie 2 lutego, a wraz z monasterem w Supraślu i klasztorem w Jabłecznej, pomnikami historii uznane zostały także: gmach dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie, zespół archikolegiaty pw. NMP i św. Aleksego w Tumie, Sanktuarium Matki Pokoju w Stoczku Klasztornym, zespół klasztorny Bernardynów w Radomiu, zespół kolegiaty pod wezwaniem św. Marcina Biskupa w Opatowie, kościół parafialny pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła w Małujowicach oraz zespół architektoniczny i urbanistyczny dzielnicy Nowa Huta w Krakowie.

Obecnie w woj. podlaskim jest pięć Pomników Historii: supraski monaster, kościół pw. św. Rocha w Białymstoku, meczety i mizary w Bohonikach i Kruszynianach, miasto Tykocin oraz Kanał Augustowski, zaś w całym kraju na tę zaszczytną listę wpisano 123 obiekty.

 

Adam Matyszczyk